:: دوره 10، شماره 33 - ( 12-1401 ) ::
جلد 10 شماره 33 صفحات 86-61 برگشت به فهرست نسخه ها
آسیب‌شناسی طرح اصلاح موادی از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، با تاکید بر تحولات ساختاری، صلاحیتی و معیارهای دادرسی منصفانه
زهرا دانش ناری* ، نیکزاد مرادی
چکیده:   (1006 مشاهده)
دیوان عدالت اداری به‌عنوان مرجع پاسداشت از حقوق عمومی در برابر تعدیات دستگاه­های دولتی از نقاط بارز مطرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که قانونگذار اساسی در اصل 173 قانون اساسی به آن پرداخته است. در قوانین عادی از سال 1360 تا کنون، ساختار و تشکیلات دیوان عدالت اداری با تغییراتی رو به رو شده است. مؤخرترین قانون عادی در این زمینه، «قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری» مصوب 1392 است که در آن قانونگذار تغییرات و ابداعاتی را پیش­بینی نموده است. حال پس از گذشت شش سال از تصویب قانون جدید در مجلس دهم، کلیات طرح اصلاح قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مباحث متعددی در این خصوص در محافل حقوقی-‌ قضایی مطرح گردید. در این پژوهش به دنبال بررسی و تحلیل تغییرات صورت گرفته در طرح مورد نظر با رویکردی انتقادی هستیم. از آنجا که کلیات طرح قانونی مورد نظر، به صورت ماده به ماده به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده است، امید می­رود مقاله پیش رو با بیان انتقادات وارد بر طرح، بر غنای قانون جدید احتمالی دیوان عدالت اداری که بهتر است به صورت لایحه قضایی باشد تا طرح قانونی از سوی نمایندگان بیفزاید. از نکات مثبت طرح مورد نظر می­توان به پیش­بینی نهاد دادستان حقوق عمومی، توجه به نقش سمن­ها در روند دادرسی اداری، استفاده از قضات فارغ‌التحصیل رشته حقوق عمومی، ارائه تعریف از مراجع اختصاصی اداری و نیز استفاده از ظرفیت ماده 63 در خصوص دعاوی کامل اشاره نمود. از سایر موارد انتقادی در طرح موردنظر می­توان به رسیدگی یک مرحله­ای به آرای صادره از مراجع اختصاصی اداری در دیوان، تحدید صلاحیت هیئت عمومی دیوان عدالت اداری و تعیین مهلت طرح دعوی برای دعاوی دیوان اشاره نمود. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که طرح مورد نظر در مقایسه با سایر قوانین قبلی دیوان، با تغییرات زیادی همراه است، هرچند می­تواند واجد وضعیت شایسته­تری گردد. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی-‌ تحلیلی است و در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه­ای استفاده شده است.
 
واژه‌های کلیدی: دیوان عدالت اداری، قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، طرح اصلاح قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، اصل 173 قانون اساسی
متن کامل [PDF 311 kb]   (684 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. استوارسنگری، کوروش، امامی، محمد، (1394)، «حقوق اداری»، ج 1، تهران: نشر میزان.
2. اصلانی، فیروز، پروین، خیراله، (1391)، «اصول و مبانی حقوق اساسی»، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
3. انصاری، ولی اله، (1388)، «آموزش در دیوان عدالت اداری»، مجموعه مقالات همایش دیوان عدالت اداری: صلاحیت قضایی و دادرسی اداری، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
4. آقایی طوق، مسلم، (1397)، «درآمدی تطبیقی بر ضرورت توسعه دعاوی کامل در حقوق اداری ایران»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال هفتم، شماره 20.
5. آگاه، وحید، (1388)، «تاملی انتقادی بر لایحه آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، فصلنامه پژوهش‌های حقوقی، سال هفتم، شماره 16.
6. پژوهشگاه قوه قضاییه، (1396)، «گفتارهایی در دیوان عدالت اداری»، مجموعه گزارش‌های پژوهشی و نشست‌های علمی سال‌های 95-94. تهران: انتشارات مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
7. تقی زاده، جواد، نجابت خواه، مرتضی، آملی جلودار، کوثر، (1395)، «مراجع تشخیص انحراف و اعلام انحلال شوراهای محلی در حقوق ایران»، فصلنامه حقوق اداری، سال سوم، شماره 10.
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1396)، «ترمینولوژی حقوق» تهران: نشر گنج دانش.
9. رستمی، ولی و دیگران، (1388)، «دادرسی عادلانه در مراجع اختصاصی ایران»، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تهران: نشر گرایش.
10. رستمی، ولی، (1395)، «مجموعه مقالات قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری: سه سال پس از اجرا»، مجموعه سخنرانی‌ها، تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
11. رستمی، ولی، خسروی، احمد، (1392)، «امکان سنجی تدوین قانون آیین دادرسی اداری (با توجه به ماهیت و ویژگی‌های مراجع اختصاصی اداری)»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 64،
12. سایبانی، علیرضا، جعفری، آزاد، (1395)، «بررسی محرومیت از حقوق اجتماعی در قانون مجازات اسلامی 1392»، فصلنامه مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره 2، شماره 3.
13. شمس، عبداله، (1385)، «آیین دادرسی مدنی»، ج 1، چاپ یازدهم، تهران: نشر دراک.
14. طباطبایی موتمنی، منوچهر، (1385)، «حقوق اداری تطبیقی»، تهران: سمت.
15. طباطبایی موتمنی، منوچهر، (1387)، «حقوق اداری»، تهران: انتشارات سمت.
16. طحان نظیف، هادی، طهماسبی، محمدحسن، (1397)، «نقش دادستان در صیانت از حقوق و آزادی‌های عمومی در حقوق کیفری ایران»، فصلنامه قضاوت، شماره 93.
17. غمامی، سید محمدمهدی، کدخدامرادی، کمال، (1397)، «اعمال نظارت ناپذیر قضایی در نظام حقوقی مشروطه و جمهوری اسلامی»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 48، شماره 2.
18. غمامی، مجید، محسنی، حسن، (1385)، «اصول تضمین‌کننده عملکرد دموکراتیک در دادرسی و اصول مربوط به ویژگی‌های دادرسی مدنی»، فصلنامه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 74.
19. فلاح زاده، علی محمد، «مجموعه مقالات قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری: سه سال پس از اجرا»، مجموعه سخنرانی‌ها، تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
20. قاسمی، غلامعلی، (1393)، «حقوق بین‌الملل سازمان‌های غیردولتی»، تهران: انتشارات خرسندی.
21. قاسمی، غلامعلی، شیبانی، عادل، (1398)، «نقش سازمان‌های مردم نهاد در دادرسی اداری»، فصلنامه حقوق اداری، سال ششم، شماره 19.
22. قطبی، میلاد، حبیب زاده، توکل، (1394)، «تحلیل جایگاه نهادهای اجرایی فراقوه‌ای مصوب مجلس در نظام جمهوری اسلامی ایران و چارچوب استقلال قوا»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 45، شماره 3.
23. کاشانی، جواد، (1395)، «مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای مسئولیت به طرفیت دولت»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره 21، شماره 73 و 74.
24. گرجی ازندریانی، علی اکبر، (1387)، «حاکمیت قانون در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 48.
25. مرادخانی، فردین، مولایی، آیت، (1396)، «عدم استقلال آیین دادرسی اداری در چارچوب قانون دیوان عدالت اداری»، نشریه فقه و حقوق اسلامی، شماره پانزدهم.
26. مولابیگی، غلامرضا، (1395)، «صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، تهران: نشر جنگل.
27. ویژه، محمدرضا، افشاری، فاطمه، (1393)، «دانشگاه آزاد اسلامی: موسسه عمومی یا خصوصی»، مجله مطالعات حقوقی شیراز، دوره ششم، شماره چهارم.
28. ویژه، محمدرضا، آگاه، وحید، (1391)، «کاوشی انتقادی در لایحه تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 38.
29. هداوند، مهدی، آقایی طوق، مسلم، (1389)، «دادگاه‌های اختصاصی اداری»، تهران: نشر خرسندی.
30. یاوری، اسداله، (1383)، «حق برخورداری از دادرسی منصفانه و آیین دادرسی نوین»، نشریه حقوق اساسی، شماره2.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 33 - ( 12-1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها