:: دوره 11، شماره 36 - ( 11-1402 ) ::
جلد 11 شماره 36 صفحات 27-9 برگشت به فهرست نسخه ها
چالش‌های اجرای احکام هیأت عمومی دیوان عدالت اداری؛ با توجه به تفکیک ماهیت تقنینی و قضایی احکام صادره
عادل شیبانی* ، علیرضا دبیرنیا ، علی مشهدی
چکیده:   (1375 مشاهده)
در حالی‌که اجرای احکام غایت دادرسی و پایان انتظار برای اعاده حق و عدالت قانونی است، عملی ساختن مدلول آرای محاکم به نحو قاطع، کامل و مطلوب از دیرباز چالش‌ اساسی مراجع قضایی به‌شمار رفته است. مطالعه و آسیب‌شناسی اجرای احکام خصوصاً در آن‌دسته از محاکم که به شکایات شهروندان علیه دستگاه‌های دولتی و اداری رسیدگی می‌کنند، اهمیت دوچندانی دارد. اجرای احکام هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز به مثابه شاخص حقوق و آزادی‌های شهروندان در برابر دولت، تجلی مهار قدرت در بند قانون و صیانت از حقوق و آزادی‌های عمومی است، و معضلات پیچیده‌تری که در برابر آن قرار گرفته، ناشی از همین واقعیت است. می‌توان احکام هیأت عمومی دیوان عدالت اداری را بر اساس صلاحیت‌های موضوع ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به احکام تقنینی و قضایی تفکیک کرد. در این صورت، این سؤال می‌تواند مطرح شود که اجرای هریک از آرای تقنینی یا قضایی با چه موانع و چالش‌هایی مشخصی روبرو است؟ راهکارهای مواجهه با این موانع و چالش‌ها چیست؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و آسیب‌شناسانه، برخی از مهم‌ترین مسائل و چالش‌های اجرای احکام هیأت عمومی دیوان عدالت اداری را با تفکیک آرای تقنینی و قضایی و تحلیل آثار و بایسته‌های هریک از آنها طرح و بررسی کرده است. وفق یافته‌های پژوهش عدم تفکیک آثار و ضمانت اجراهای احکام تقنینی و قضایی براساس ملاحظات حاکم بر هریک از این احکام از یک سو، رویه ناکارآمد و تفسیر قضایی خنثی در مواجهه با مواد 89، 90، 92 و 95 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از سویی دیگر مهم‌ترین موانع اجرای مطلوب و مؤثر احکام هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به‌شمار می‌روند.
 
واژه‌های کلیدی: اجرای احکام، هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، تقنین قضایی، دادرسی اداری
متن کامل [PDF 279 kb]   (753 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. آقایی طوق، مسلم. (1398)، "تحلیلی تاریخی بر دوگانگی فرایند رسیدگی به دعاوی مسئولیت دولت در ایران". پژوهش حقوق عمومی, 20(62), 243-265.
2. بهرامی، بهرام (1383). اجرای احکام مدنی، چاپ سوم، تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی نگاه بینه.
3. پژوهشگاه قوه قضائیه (۱۳۹۶)، گفتارهایی در دیوان عدالت اداری، مجموعه گزارش‌های پژوهشی و نشست‌های علمی سال‌های 1395-1394، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
4. خسروی‌متین، محمدحسین (1399)، عملکرد دیوان عدالت اداری در استفاده از ظرفیت ایجاد رویه برای کاهش اطاله دادرسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
5. صدرالحفاظی، سید نصرالله (1372). نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری، تهران: نشر شهریار.
6. صفری، مهری (1394). ابلاغ الکترونیک، تهران: نشر میزان.
7. عاشق معلا، فرخنده (1390). اجرای احکام دیوان عدالت اداری، تهران: انتشارات جنگل.
8. کاتوزیان، ناصر (1381). مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوق ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار.
9. کاشانی جواد (1395)، "مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای مسئولیت بطرفیت دولت". دیدگاه‌های حقوق قضایی. دوره 21 شماره 73 و 74 صفحات 127-162.
10. محمودی، جواد (1385)، "ضمانت اجرای آرای صادره از دیوان عدالت اداری و چالش‌های آن"، نشریه حقوق اساسی، سال چهارم، شماره ششم و هفتم، زمستان 1385، صص 452 ـ 436.
11. مشهدی، علی (1395)، قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، تهران: انتشارات خرسندی.
12. مشهدی، علی (1397)، فرهنگ اصطلاحات حقوق اداری، تهران: شرکت سهامی انتشار.
13. مولابیگی، غلامرضا (1394)، صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تهران: انتشارات جنگل.
14. میری، مسلم (1394)، چالش‌های اجرای احکام در دیوان عدالت اداری، تهران: انتشارات مجد.
15. والدرون، جرمی (1397)، قانونگذاری مفاهیم، نظریه‌ها و اصول، ترجمه حسن وکیلیان، تهران: نشر نگاه معاصر.
16. هداوند، مهدی، آقایی‌طوق، مسلم (1396)، دادگاه‌های اختصاصی اداری در پرتو اصول و آیین‌های دادرسی منصفانه، چاپ سوم، تهران: انتشارات خرسندی.

XML   English Abstract   Print

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 11، شماره 36 - ( 11-1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها