|
تحلیل واژگانی گفتمان نظارت در نظام حقوقی ایران؛ با تأکید بر روش دیرینه‌شناسی فوکو
|
مهدی هداوند   ، جواد یحیی زاده* |
|
|
|
چکیده: (335 مشاهده) |
«نظارت»، به‌مثابۀ گفتمان بنیادی در حقوق عمومی، شالودۀ نظام‌های حقوقی مدرن را بنا می‌نهد. حتی می‌توان مدعی شد مهمترین کارویژۀ دولت حقوقی، یعنی تضمین و حمایت از حقوق و آزادی‌های شهروندان، نیز از رهگذار نظارت محقق می‌شود. با این همه، تعدد واژگانی نظارت و مآلاً ابهام در شناخت ابعاد و کارکردهای چندوجهی این گفتمان، تدقیق در «منظومۀ واژگانی نظارت» را ضروری ساخته است. از همین‌رو، پرسش اصلی این مقاله آن است که «منظومۀ واژگانی گفتمان نظارت در نظام حقوقی ایران کدام‌اند؟» برای پاسخ به این پرسش با روش کیفی مبتنی‌بر دیرینه‌شناسی فوکویی و گردآوری داده‌ها از طریق کتابخانه‌ای تلاش گردید تا با تأکید خاص بر «اُبژه» در تحلیل گفتمان نظارت از میان چهار عنصر دیرینه‌شناختی فوکویی _«اُبژه»، «سوژه»، «مفاهیم» و «استراتژی»_، منظومۀ واژگانی نظارت در سه سطح «لغوی»، «اصطلاحی» و «مصادیق عملی آن در نظام حقوقی ایران» مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد نخست می‌توان از میان واژگان متعدد متناظر با نظارت، هشت کلیدواژۀ مهم را برجسته ساخته و با تدقیق در معانی لغوی، اصطلاحی و کاربست عملی، به استفادۀ زبانی دقیق از آن‌ها در بافتار مناسب خود مبادرت ورزید. همچنین می‌توان منظومۀ واژگانی نظارت را مبتنی‌بر استنباط لغوی و اصطلاحی به‌دست‌آمده، بر اساس دو مؤلفۀ مهم «عمق» _شامل منظومۀ واژگانی کم عمق و عمیق_ و «ماهیت» _شامل اداری (اعم از مالی و انتظامی)، سیاسی و قضایی_ طبقه‌بندی نمود و از این رو، برخی کاربست‌های زبانی ناصواب در نظام حقوقی ایران را نمایان ساخت.
|
|
| واژه‌های کلیدی: نظارت، گفتمان، ابژه، دیرینه‌شناسی، فوکو، تحلیل واژگانی |
|
|
متن کامل [PDF 323 kb]
(236 دریافت)
|
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
