:: دوره 10، شماره 33 - ( 12-1401 ) ::
جلد 10 شماره 33 صفحات 33-9 برگشت به فهرست نسخه ها
کاربست اصل تناسب در حقوق عمومی، ابزار و سنجه نظارتی در پیشگیری از فساد اداری و مبارزه با آن
بابک اصفهانی ، صابر نیاورانی*
چکیده:   (1406 مشاهده)
یکی از مهمترین مصادیق ناکارایی در نظام اداری، پیدایش و رشد فساد است. مبارزه با فساد نیازمند لوازم، ظرافت‌ها و تدابیر بسیار است؛ از این روی تقویت سلامت نظام اداری، ارتقای کیفی قوانین و کارکرد سازمان‎های کنترل‌کننده و مقابله با گسترش فساد، صرفاً از طریق ایجاد تناسب میان سیاست‌های کلان نظام اداری کشور و قوانین مرتبط، هماهنگ کردن عملکرد نهادهای نظارتی با هنجارهای قاعده‌ساز و قوانین نظارتی و کنترلی و سرانجام تقویت جایگاه مردم در فرآیند نظام نظارت و کنترل میسر است. در جستجوی روش‌های بهینه و مؤثر برای بهبود چارچوب سازوکارهای تقنینی، اجرایی و نظارت، کاربرد اصول کلی حقوق به‌عنوان ابزاری جهت جلوگیری از فساد در اشکال مختلف ظهور خارجی آن و بهبود قابل توجه کارایی نظام اداری، حائز اهمیت می‌باشد. اصل تناسب به‌عنوان اصلی ساختارمند و یکی از اصول مدرن حقوقی، در تلاش است تا به‌عنوان یک حق عمومی شهروندان در برابر دولت، متضمن آن باشد تا در راستای اداره خوب جامعه مانع بروز فساد و سوء استفاده مقامات دولتی و حکومتی از قدرت عمومی و صلاحیت اختیاری گردد. هدف این پژوهش مطالعه کاربرد اصل تناسب به عنوان ابزاری کارآمد در رویارویی با فساد اداری است. روش تحقیق از نوع تحلیلی ـ توصیفی بوده و اطلاعات و داده‌ها با استفاده از روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. در این نوشتار برآنیم تا ضمن تبیین اهمیت اصل تناسب به مثابه ابزار کارآمد نظارتی در رویارویی با فساد، کاربست آن را در سازوکارهای قانون‌گذاری، اجرایی و قضایی در جهت ایجاد محدودیت‌های ضد فساد، مورد فراکاوی قرار دهیم.
 
واژه‌های کلیدی: اصل تناسب، فساد اداری، محدودیت‌های ضد فساد، صلاحیت اختیاری، نظارت، پیشگیری وضعی
متن کامل [PDF 329 kb]   (1017 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. ـ چلبی، مسعود (1395)، جامعه‌شناسی نظم، تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران: نشر نی، چاپ هشتم.
2. ـ خلیلی پاجی، عارف (1396)، پیشگیری از فساد مالی و اداری، تهران: انتشارات خرسندی.
3. ـ دادخدایی، لیلا (1390)، فساد مالی، اداری و سیاست جنایی مقابله با آن، تهران: نشر میزان
4. ـ ربیعی، علی (1383)، زنده باد فساد، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5. ـ راسخ، محمد (1388)، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تهران: نشر ادراک
6. ـ لانگست، پیتر و دیگران (1387)، ترجمه امیرحسین جلالی فراهانی و حمید بهره‌مند، برنامه‌های جهانی مبارزه با فساد، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
7. ـ فاضلی، محمد (1388)، مقدمه‌ای بر سنجش فساد، تهران: نشر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
8. ـ مرادی برلیان، مهدی (1393)، اصل تناسب در نظام حقوق اتحادیه اروپایی با نگاهی بر آرای دیوان عدالت اداری ایران، تهران: انتشارات خرسندی
9. ـ مشهدی، علی (1391)، صلاحیت تخییری «نظام حقوقی صلاحیت‌های تخییری در قوه مجریه، تهران: انتشارات معاونت تحقیقات آموزش و حقوق شهروندی، معاونت حقوقی ریاست جمهوری
10. ـ ویژه، محمدرضا (1390)، مبانی نظری و ساختار دولت حقوقی، تهران: انتشارات جنگل.
11. یزدانی، هرمز (1378)، کد اروپایی رفتار خوب اداری، آمبودزمان اروپا، طرح پژوهش مرکز توسعه قضایی
12. ـ استاپن هارست، ریک؛ الریچ، مارتین؛ استروهال، سورین (1385)، «مقدمه‌ای بر مبارزه پارلمان‌ها با فساد»، ترجمه حاتم صادقی زیازی، نشریه مجلس و پژوهش.
13. ـ افضلی، عبدالرحمن (1390)، «فساد اداری و تأثیر آن بر توسعه: علل، پیامدها و راهکارهای برون رفت»، مجله حقوق بین‌المللی، نشریه مرکز امور حقوق بین‌المللی ریاست جمهوری سال بیست و هشتم.
14. ـ امامی، محمد و دهقان، فرشته (1392)، «نظارت درونی سلسله مراتبی بر دستگاه‌های اداری در نظام حقوقی ایران»، مجله مطالعات حقوقی، دانشگاه شیراز، دوره پنجم، شماره 1.
15. ـ جلالی، محمد (1398)، «جایگاه اصل تناسب در حقوق اداری فرانسه با نگاهی تطبیقی به برخی کشورهای اروپایی و رویه نهادهای قضایی اروپایی، از تنظیم قدرت تا تضمین حق‌ها»، ناشر: خانه اندیشمندان علوم
16. ـ جلالی، محمد و کریم جوزانی، مریم (1393،، «صلاحیت تشخیص و کنترل‌پذیری آن در حقوق اداری (از منظر حقوق بنیادین و اقتضاعات دولت مدرن)»، در تکاپوی حقوق عمومی، انتشارات جنگل، جلد نخست.
17. ـ زارعی، محمد حسین؛ فنازاده، رضا (1394)، «بررسی مدل‌های کنترل قضایی صلاحیت اختیاری»، در تکاپوی حقوق عمومی، انتشارات جنگل، چاپ دوم، جلد نخست.
18. ـ شریعتی، رضا (1392)، «الزامات مرتبط با پیش‌گیری ناشی از الحاق ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد (مریدا)»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
19. ـ شقاقی شهری، وحید (1386)، «نقش و جایگاه سازمان بازرسی کل کشور در اجرای سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی»، نشریه مجلس و پژوهشی، سال 13، شماره 54.
20. ـ صفاری، علی (1380)، «مبانی پیش‌گیری از وقوع جرم»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 34 ـ 33.
21. ـ عطایی، امید (1389)، «شاخص‌های ادراک فساد و راهکارهای اجرای آن»، مجموعه مقالات همایش ارتقای سلامت اداری، انتشارات زبان نو.
22. ـ گرجی ازندریانی، علی اکبر (1394)، «تأمل پیرامون مفهوم اصل تناسب با نگاهی بر چگونگی اعمال آن در حقوق اداری ایران»، در تکاپوی حقوق عمومی، انتشارات جنگل، چاپ دوم، جلد نخست.
23. ـ موسوی خانی، محمد (1376)، «نظارت و کنترل با کدام رویکرد؟ روندگرایی یا نتیجه‌گیری»، مجموعه مقالات نخستین همایش علمی و پژوهش نظارت و بازرسی در کشور، نشر بازرسی کل کشور.
24. ـ نیازپور، امیرحسن (1393)، «اساسی‌سازی حقوق پیش‌گیری از جرم در ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره 6.
25. Andreescu, M., (2011), "Principle of proportionality, Criterion of Legitimacy in the Public Law", lex ET Scientia. Juridical series, Vol.1.
26. Clark, Micheal, (1983), Corruption, Causes Consequences and Control, Newyork, st. Martine's Press.
27. Dahl, Robert, (1999), A Preface of Democratic Theory, 350Main Street, Malden, MA 02148, University of Chicago Press, USA.
28. Hartmut Maurer, (1995), Droit administratif allemard traduction, Michel Fromont,Paris, LGDJ.
29. Lu (Xiaobo), (2000), Cadres and Corruption, California, Stanford University Press.
30. Mayer, Otto, (1925), Detuaches Verwaltungsrecht. [DOI:10.1515/juru.1925.1925.s5.189]
31. Murshed, M.; Mredula, F.A. 2018, Impacts of Corruption on Sustainable Development: A Simultaneous Equations Model Estimation Approach. J. Account. Financ. Econ.
32. Nye, J.S. (1997), "Corruption and Political Development: A Cost Benefit Analysis", American Political Science Review.
33. P. singh, M., (2001), German Administrative Law in Common Law Perspective, Springer. [DOI:10.1007/978-3-662-07456-5] [PMID]
34. ‌ Poto, M., 2007, "The Principle of Proportionality in Comparative Perspective" German Law Jornal, Vol.8, No.9. [DOI:10.1017/S2071832200006003]
35. Sampford, Charles and else, (2007), Measuring Corruption, P. Ashgate.
36. Shahi, MP, (2000), Crime and Corruption, Authors Press Under the austices of Crime Against man.
37. Stojanovi'c, I.; Ateljevi'c, J.; Stevi'c, R.S. (2016), Good Governance as a Tool of Sustainable Development. Eur. J. Sustain. Dev. [DOI:10.14207/ejsd.2016.v5n4p558]
38. Takahashi, Y.,(1999), "Proportionality - a German Approach", AMICUS CURIAE, Journal of the Society for Advanced Legal Studies, Issue, 19. [DOI:10.14296/ac.v1999i19.1458]
39. Transparency International. Corruption Perception Index. (2019), Available online: https://www.transparency.org/ (accessed on 20 February 2019).
40. Word Bank, (1997), Helping Countries Combat Corruption.
41. World Bank. World Development Indicators; The World Bank: Washington, DC, USA, (2019); Available online:
42. https://openknowledge.worldbank.org (accessed on 10 August 2019).
43. World Bank Group. World Bank report 'Country and Lending Groups' Report. (2015). Available online: https://www.worldbank.org/ (accessed on 10 February 2019).



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 10، شماره 33 - ( 12-1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها