:: دوره 11، شماره 36 - ( 11-1402 ) ::
جلد 11 شماره 36 صفحات 133-115 برگشت به فهرست نسخه ها
نظارت بر مقررات دولتی در نظام حقوقی ایران؛ تحلیلی بر ماده 120 قانون دیوان عدالت اداری
محمدجواد رضایی زاده ، حسین آیینه نگینی* ، مسعود حسن آبادی
چکیده:   (1182 مشاهده)
 در نظم حقوقی ایران، شیوه­های مختلفی برای تضمین اصل حاکمیت قانون و سلسله­مراتب هنجارهای حقوقی، در بعد عدم مغایرت مفاد مقررات دولتی با قوانین، پیش‌بینی‌ شده است. ازجمله مهمترین این شیوه­ها، نظارت رئیس مجلس (موضوع اصل 138) و نظارت دیوان عدالت اداری (موضوع اصول 170 و 173) بر مقررات دولتی است.
 بررسی نظارت رئیس مجلس بر مقررات دولتی حاکی از عدم کارآمدی این شیوه­ی نظارت بر مقررات دولتی بود. در خصوص نظارت دیوان عدالت اداری نیز اگر چه تصویب ماده 120 قانون دیوان عدالت اداری ازجمله تحولات مطلوب در جهت نظارت دقیق بر مقررات و نظامات دولتی محسوب می‌شود، لیکن تحدید مقررات و نظامات موضوع این ماده به «ناظر بر حقوق عامه بودن» سبب شده است تا با تمسک به این قید بسیاری از مقررات از شمول نظارت خودکار و فعال دیوان خارج گردد. علاوه بر این منوط شدن اجرای مفاد ماده 120 به ایجاد سامانه الکترونیکی نیز از دیگر موضوعاتی است که می‌تواند در اجرای این حکم وقفه ایجاد نماید. برای مطلوب‌سازی سازکار ماده 120 پیشنهاد گردید اولاً قلمرو شمول ماده 120 همه مقررات و نظامات دولتی را شامل شود. ثانیاً در بعد ساختاری نیز متناظر با هر نهاد یا هر دسته از نهادهای مقرره‌گذار در ذیل معاونت موضوع ماده 120 قانون دیوان، گروه دادیاری برای رصد مقررات و نظامات مصوب تشکیل شود تا نظارت فعال بر مقررات دولتی به صورت نظام‌مند، دقیق و همه‌جانبه صورت پذیرد.
 
واژه‌های کلیدی: مقررات دولتی، نظارت، رئیس مجلس، دیوان عدالت اداری، ماده 120 قانون دیوان عدالت اداری.
متن کامل [PDF 252 kb]   (495 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. امامی، محمد، استوارسنگری، کورش (1389)، حقوق اداری، جلد اول، چاپ دوازدهم، تهران: میزان.
2. استوار سنگری، کورش، (1390)، «مفهوم دولت در آرای دیوان وحدت رویه دیوان عدالت اداری»، مطالعات حقوقی، شماره 4.
3. آیینه نگینی، حسین (1394)، "«مقررات» دانش¬واژه¬ای با مفاهیم، کاربرد و قلمرو متفاوت در اصول قانون اساسی"، گزارش پژوهشی، شماره مسلسل 13940017، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان.
4. آئینه نگینی، حسین (1400)، مقررات‌گذاری رئیس قوه قضائیه و نظارت بر آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
5. راسخ، محمد (1394)، وضع مقرره در قوه قضائیه، تهران: دراک
6. رضایی¬زاده، محمدجواد (1385)، حقوق اداری، تهران: میزان
7. صدرالحفاظی، نصرالله (1372)، نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری، تهران: شهریار.
8. مجلس شورای اسلامی-دفتر هیئت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین (1389)، نظرات رئیس مجلس شورای اسلامی راجع به مصوبات دولت (در جرای اصول 85 و 138) 1374- 1372، تهران، مجلس شورای اسلامی
9. مهرپور، حسین (1391)، مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ سوم، تهران: دادگستر
10. موتمنی طباطبایی، منوچهر (1387)، حقوق اداری، چاپ پانزدهم، تهران: سمت
11. موسی¬زاده، ابراهیم (1391)، حقوق اداری، تهران: دادگستر
12. موسی¬زاده، رضا (1389)، حقوق اداری (1-2) کلیات و ایران، چاپ دوازدهم، تهران: میزان
13. ویژه، محمد رضا (1393)، "ارزیابی نظارت رئیس مجلس شورای اسلامی بر مصوبات دولت"، پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره اول (پیاپی 39).
14. هاشمی، محمد (1380)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد 3، چاپ پنجم، تهران: دادگستر.
15. یزدی، محمد (1375)، قانون اساسی برای همه، تهران: امیرکبیر



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 11، شماره 36 - ( 11-1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها